علی آباد
علی آباد کتول، از شهرهای تاریخی استان گلستان و مرکز شهرستان علی آباد کتول است که بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ حدود ۵۳.۰۰۰ نفر جمعیت دارد. شهرستان علی آباد از شرق به شهرستان رامیان، از شمال و شمال شرق به گنبد کاووس، از غرب به شهر گرگان و از جنوب به جنگل‌های زیبا و حفاظت شده چلچلی محدود می‌شود. زبان رایج اهالی این منطقه طبری و فارسی است؛ هرچند گویش‌های سیستانی، شاهرودی و خراسانی نیز در بین مهاجران رواج دارد. مورخان، قدمت علی آباد کتول را ۷۰۰۰ سال برآورد شده است. درباره‌ی وجه تسمیه‌ی علی آباد کتول چندین نظر وجود دارد؛ به‌عنوان مثال کتول از دو واژه‌ی اوستایی «کته» (kate) و «اول» (eul) تشکیل شده که اولی به‌معنای مکان و دومی به‌معنای شیب و دره و گودال است. عده‌ای معتقدند که «کتول» نام یک طایفه بوده و بعد از مهاجرت عده‌ای از بزرگان لشکری سیستانی به این منطقه در اواخر دوره صفویه، رایج شده است.
آب و هوای علی آباد کتول
علی آباد کتول با آب و هوای معتدل و قرارگیری در منطقه‌ای پست و کم‌ارتفاع، در کنار چند تپه، جنگل و دو دهنه کوهستانی، از خوش آب و هواترین شهرهای استان گلستان به شمار می‌آید. بهترین زمان سفر به علی آباد کتول، فصل بهار و پاییز است؛ چراکه در تابستان رطوبت هوا بالا است و می‌تواند برای برخی از مسافران آزاردهنده باشد. زمستان هم فصل ایده‌آلی برای مسافرت به این منطقه نیست، هر چند دیدن مناظر زمستانی هم خالی از لطف نیست.
دیدنی های علی آباد کتول
علی آباد کتول، اول به‌خاطر آب‌وهوای بسیار مطلوبش، سپس برای آبشار کبودوال و بعد هم پوشش گیاهی و قرار گرفتن مناطق کوهستانی جنگلی در کنار سرزمین‌های جلگه‌ای هموار، یکی از بهترین مقاصد گردشگری و طبیعت‌گردی محسوب شده و به‌عنوان بهشت اکوتوریسم استان گلستان شناخته می‌شود؛ به‌طوری که هر سال گردشگران زیادی سفر به این خطه از ایران و بازدید از جاهای دیدنی علی آباد کتول را در برنامه‌ی خود قرار می‌دهند.
جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی علی آباد کتول
موزه تاریخ طبیعی، موزه مردم شناسی، تپه باستانی چینو با قدمت تاریخی 7000 سال، قبرستان ماهیان با قدمت 3000 سال و شغال تپه در مرکز شهر از جمله جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی علی آباد کتول به حساب می‌آیند.
باستان‌شناسان تاکنون موفق به شناسایی ۱۳۰ اثر باستانی شده‌اند که ارزش ثبت در فهرست آثار ملی را دارند. از بناهای قدیمی این شهر میتوان به یک خانه باستانی، چند حمام عمومی، پل‌ها و یک آسیاب آبی اشاره کرد. برخی از این آثار نیز تپه‌ها و محوطه‌هایی هستند که قدمت این منطقه را نشان می‌دهند.
جاذبه‌های طبیعی علی آباد کتول
آبشار «کبودوال» بلندترین آبشار تمام خزه جهان و تنها آبشار خزه‌ای ایران در شهر علی آباد کتول قرار دارد. در ضمن این شهر یکی از بزرگ‌ترین ذخیره‌گاه‌های چوب سرخدار در جهان به شمار می‌رود؛ هرچند قطع بی‌رویه این درخت کمیاب و منحصربه‌فرد، تعداد آن را به کمترین میزان در سال‌های اخیر رسانده است. دشت کمالان، آبشار آلامن، دریاچه و سد زرین گل، آبشار چلی و... نیز گوشه‌ای از جاهای دیدنی علی آباد کتول هستند که بی‌شک بازدید از آنها برای هر گردشگری جذاب و به‌یادماندنی خواهد بود.
علی آباد کتول روستاهای ییلاقی زیادی دارد که همگی خوش آب‌وهوا هستند و قدمت تاریخی دارند. در بعضی از جاهای دیدنی این مناطق میتوان درختان قدیمی و مسن یا گورستان‌های باستانی را هم دید. همچنین روستاهای بسیاری در نزدیکی علی آباد کتول به واسطه طبیعت زیبا و مناظر چشم‌نواز خود، جزو روستاهای هدف گردشگری شهرستان علی آباد کتول به شمار می‌روند. روستا و ییلاق‌هایی مانند شیرین آباد، افراتخته، چینو، خولیندره، مایان، نرسو، ریگ چشمه، چلی، بالا چلی، گنو، غریب آباد و... .
اگر از دوستداران دریا و ساحل هستید، بد نیست بدانید علی آباد کتول دریا ندارد؛ اما می‌توانید با چند ساعت سفر به شهرهای مجاور آن، از زیبایی‌های دریا نیز لذت ببرید.
سوغات علی آباد کتول
ساخت ابزار موسیقی از قبیل تار، دوتار، سه تار و کمانچه، و صنایع دست همچون چادر شب بافی، نمدمالی، آجیده‌دوزی، بافت پارچه‌های ابریشمی، نوار بافی و دوخت لباس‌های محلی از جمله سوغاتی‌های جذاب و جالبی هستند که گردشگران می‌توانند در سفرشان خریداری و به عزیزان خود هدیه کنند.
غذاهای محلی علی آباد کتول
آشنایی با غذاهای سنتی و محلی هر یک از شهرهای کشورمان و چشیدن آنها باعث می‌شود تا لذت سفر به این مناطق، جذاب‌تر و به‌یادماندنی‌تر شود؛ علی آباد کتول نیز از این قاعده مستثنا نیست. ترشو (نوعی آش)، سلف خورشت، بابتو (نوعی شيرينی)، خاكی ( یک جور تنقلات)، كندس او(عصاره ميوه جنگلی كندس يا ازگيل وحشی)، ترشه پلو، شامی ترشه، ماش پلو، حلیم بادمجان و ترشی آلو گاوی جزو غذاها و خوراکی‌های سنتی علی آباد کتول هستند که در طول سفرتان باید حتما امتحان کنید.
اقامت در علی آباد کتول
علاوه بر گزینه‌های متعددی که برای اجاره‌ی ویلا و سوئیت پیش روی گردشگران قرار دارد؛ اقامتگاه‌های بومگردی نیز جذابیت‌های خاص خود را دارند. نظیر اقامتگاه بومگردی خاک پیرزن، اقامتگاه بومگردی شوکا، اقامتگاه بومگردی ریگ چشمه و اقامتگاه بومگردی دادا و دده که امکان زندگی مشابه یک فرد بومی را برای گردشگران فراهم می‌کنند.
در صورتی هم که اقامت در هتل را ترجیح می‌دهید، می‌توانید هتل کانیار، هتل نگارستان نیکا یا هتل آپادانا را از بینهتل های علی آباد کتول انتخاب کنید که اقامتی فراموش‌نشدنی را برای گردشگران رقم می‌زنند.
رستوران های علی آباد کتول
مطمئنا پس از گشت‌وگذار در شهر، هیچ چیزی به‌اندازه‌ی یک وعده غذای لذیذ نمی‌تواند شما را پرانرژی و شاداب کند. از میان کافه ها و رستوران های علی آباد کتول می‌توانید رستوران حاج علی، کباب‌سرای محمد کاظم شعبانی، کافه، رستوران و فست‌فود بهارنارنج، اسلوفود کانیار و... را انتخاب و غذاهای لذیذ و متنوعی را میل کنید.
آداب و رسوم مردم علی آباد کتول
با آغاز محرم، شهرها و روستاهای مختلف استان گلستان هرکدام آئین و رسوم خاصی برای عزاداری سرور و سالار شهیدان دارند. در این میان ماه محرم در شهرستان علی آباد کتول با آيين خاصی همراه است که یکی از آنها، مراسم علم بندان نام دارد که در روزهای محرم و با حضور مردم و نوحه‌سرایی و سینه‌زنی انجام می‌شود.
سفر به علی آباد کتول
گردشگرانی که به فکر سفر به علی آباد کتول هستند، می‌توانند با خودروی شخصی، اتوبوس، قطار یا هواپیما خود را به این خطه‌ی سرسبز و زیبای شمال کشور برسانند. برخی از تورهای گلستان نیز سفر به علی آباد کتول یا بازدید از آبشار کبودوال را در برنامه خود دارند.
سفر هوایی به علی آباد کتول
آن دسته از افرادی که ترجیح می‌دهند با هواپیما به علی آباد کتول سفر کنند؛ باید بدانند که این شهر هیچ فرودگاهی ندارد و در نتیجه تنها راه پیش روی آنها، فرودگاه گرگان است. با پرواز به این فرودگاه می‌توانند مابقی مسیر از گرگان تا علی آباد کتول را به‌صورت زمینی طی کنند که ۴۰ کیلومتر است.
سفر زمینی به علی آباد کتول
شهر علی آباد کتول فاقد ایستگاه راه‌آهن است و از همین رو کسانی که قصد سفر ریلی به این شهر را دارند، باید با قطار به گرگان بروند و از آنجا با تاکسی به‌سمت علی آباد کتول حرکت کنند. همین موضوع برای گردشگرانی صدق می‌کند که مایل به سفر با اتوبوس هستند؛ آنها نیز باید از شهر محل سکونت خود تا گرگان بروند و بقیه‌ی مسیر را با سواری‌های بین شهری طی کنند.
در هر صورت اگر سفر با خودروی شخصی جزو اولویت سفرتان است، می‌توانید از تهران حرکت کنید و با عبور از دماوند، فیروزکوه، قائم‌شهر، ساری، بهشهر و گرگان، در نهایت وارد علی آباد کتول شوید. فاصله تهران تا علی آباد کتول حدود ۴۴۰ کیلومتر است که از مسیر جاده فیروزکوه می‌گذرد.
گردشگرانی که می‌خواهند از شهرهای غربی کشور نظیر سنندج راهی علی آباد کتول شوند، می‌توانند مسیر سنندج، همدان، ساوه، تهران، قائم‌شهر، ساری، بهشهر، گرگان و علی آباد را انتخاب کنند یا از مسیر سنندج، همدان، ساوه، اسلامشهر، ورامین، سمنان، دامغان و شاهرود، خود را به مقصد برسانند.
کسانی که از جنوب کشور و شهر بندرعباس عازم سفر به این منطقه‌ی زیبای شمالی می‌شوند، می‌توانند مسیر بندرعباس-سیرجان را در پیش بگیرند و سپس با عبور از جاده‌ی میبد-احمدآباد یزد، وارد جاده اردکان-چوپانان شده و به‌سوی جاده انارک-خور در استان اصفهان بروند و در ادامه به‌طرف سمنان و شاهرود و در نهایت علی آباد حرکت کنند. اگر هم در شهری مثل بیرجند در شرق کشور زندگی می‌کنید، با عبور از شهرهای سرایان، فردوس، کندر، بردسکن، سبزوار و میامی می‌توانید در نهایت به شهر زیبای علی آباد کتول برسید
