قارچ دنبلان یا دنبلان کوهی که در زبان لاتین به نام Truffle mushroom شهرت دارد، دارای خواص دارویی و تغذیهای زیادی است. گیاه دنبلان یکی از غنی ترین گیاهان خوراکی در جهان است که قیمت بالایی نیز دارد. قیمت دنبلان کوهی در ایران در مقایسه با قارچ دکمه ای بسیار بیشتر است.
دنبلان سیاه، دنبلان کوهی سیاه، قارچ دنبلان کوهی، دنبلان سیاه، قارچ ترافل برخی از نام هایی هستند که بر دنبلان کوهی نهاده شده است. دیتا قارچ با معرفی خواص این قارچ سعی در شناسایی هر چه بیشتر این قارچ ارزشمند دارد و جهت استفاده هر چه بیشتر از دنبلان کوهی، روش پیدا کردن دنبلان و نیز طرز پخت دنبلان کوهی را به صورت کامل شرح می دهد.
قارچ دنبلان کوهی چیست؟
دنبلان کوهی گیاهی است از شاخه قارچ های کیسه ای و از زیر شاخه قارچ های فنجانی که از تیره دنبلانان می باشد. دنبلان در رده پزیزومیست و راسته پزیزالس جای دارد. رنگ دنبلان کوهی در گونه های متفاوت از قرمز تیره تا بنفش، خاکستری،سفید و سیاه دیده می شود. دنبلان، قارچی زیر زمینی است که مصرف خوراکی در صنایع غذایی دارد. دنبلان کوهی سیاه از انواع لذیذتر قارچ است که در طبیعت به صورت خودرو رشد می کند.
به لحاظ شکل ظاهری، دنبلان کوهی شباهت بسیاری با سیب زمینی دارد ولی هم خواص قارچ دنبلان و هم قیمت دنبلان کوهی بسیار بیشتر از سیب زمینی است. دنبلان کوهی در طبیعت به اندازه های کوچک و بزرگ دیده می شود و همه قارچ ها به یک اندازه مشخص رشد نمی کنند. کشت قارچ دنبلان زیرزمینی خوراکی (توبر) منجر به برداشت گونه بزرگ تر می شود.
زمان آشنایی بشر با دنبلان کوهی به طور دقیق مشخص نیست و همواره منشا رویش دنبلان سیاه با نوعی راز آمیخته بوده است. برخی از مورخین رعد و برق، حرارت و باران را در رشد دنبلان کوهی دخیل می دانند ولی برخی دیگر این قارچ را ریشه های ناهنجاری تلقی می کنند.
شاید بتوان شهرت جهانی قارچ دنبلان کوهی را مربوط به دوران رنسانس دانست. در قرن شانزدهم میلادی قارچ دنبلان سیاه بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفت و در دربار پادشاه فرانسه به عنوان چاشنی غذایی در آشپزی به کار گرفته شد. در دهه ۱۷۸۰ دنبلان کوهی سیاه تنها در غذای اشراف استفاده می شد و قیمت گران بهایی داشت.
کشت قارچ دنبلان
-
روش کاشت دنبلان زیرزمینی خوراکی (توبر)
در سال ۱۸۰۸ ژوزف تالون فرانسوی با جمع آوری بلوط هایی که زیر درختان ریخته بودند سعی در کشت دنبلان زیرزمینی خوراکی (توبر) کرد. وی مشاهده کرد که در زیر درختان بلوط همیشه دنبلان سیاه رویش می کند. بنابراین میوه های بلوط ریخته شده زیر درخت را در محل مناسب پرورش داد. تلاش برای کشت دنبلان زیرزمینی خوراکی (توبر) و تکثیر کنترل شده آن نتایج مثبتی به همراه داشت.
۴۰ سال بعد یک فرانسوی دیگر به نام روسو که نسبت فامیلی با تالون داشت توانست با همین روش یک مزرعه ۷ هکتاری از دنبلان کوهی را پرورش دهد. مزرعه روسو محصول دنبلان بسیار خوبی را به ثمر رساند. در سال ۱۸۵۵روسو جایزه ویژه نمایشگاه بین المللی را برای کشت قارچ دنبلان زیرزمینی خوراکی (توبر) دریافت کرد.
امروزه روش های صنعتی جایگزین کشت قارچ دنبلان زیرزمینی خوراکی (توبر) به شیوه سنتی شده ولی هنوز در برخی نقاط روش کاشت دنبلان به صورت طبیعی ادامه دارد. اگر قصد پرورش قارچ دنبلان سیاه کوهی را دارید، باید بدانید که راه سختی در پیش رو دارید. دنبلان از گونه هایی است که به سختی رشد می کند.
به طور معمول کشت قارچ دنبلان در مناطق غیر بومی امکان پذیر نیست. کشت قارچ دنبلان زیرزمینی خوراکی (توبر) در مناطق بومی با کاهش هزینه ۵۰ درصدی همراه است.
-
روش کاشت دنبلان کوهی سیاه
یک زمین مسطح با آفتاب کامل برای کشت دنبلان عالی است. اگر این مکان را به درستی انتخاب کنید محصول بیشتری برداشت خواهید کرد. لازم است تا همه گیاهان و درختان را به طور کامل قطع کنید. محل کشت قارچ دنبلان کوهی باید حداقل به مدت یک سال عریان و بدون کشت باشد. بهتر است در اطراف زمین مورد نظر درختان مزاحم وجود نداشته باشد. ریشه گیاهان و سایر درختان می تواند برای رشد دنبلان سیاه مزاحمت ایجاد کند.
خاک مطلوب برای رشد دنبلان دارای pH بین ۷/۵ و ۸/۵ با حداقل ۸٪ کل آهک است. خاک نرم و شنی غنی از کلسیم و قلیایی برای این منظور مناسب است. عمق خاک مورد نیاز در حد ۱۵ تا ۴۰ سانتی متر باید باشد استفاده از خاکستر به نسبت ۴۰ تا ۴۵٪ حد عالی است.
با افزودن آهک به خاک، اسیدیته خاک را در حد تعادل نگهدارید. پس از خیش زدن زمین به عمق ۱۰ سانتی متری، روی خاک را با لایه کمپوست آلی بپوشانید. دنبلان سیاه نیاز به خاک با باروری کمی داشته و همین لایه برای پرورش قارچ دنبلان مناسب است.
اسپور قارچ دنبلان تلقیح شده را از مراکز معتبر خریداری کنید تا سرمایه و وقت خود را هدر ندهید. جابجایی و انتقال اسپورها در فصل خواب گیاه است. اوایل بهار برای کشت زمان مناسبی است. با حفر گودال می توان کشت قارچ را شروع کرد. اندازه هر حفره باید دو برابر عرض قارچ باشد. با فاصله گذاری مناسب بین گودال ها می توان محیط رشد بهتری را برای دنبلان سیاه کوهی فراهم کرد.
آبیاری و رطوبت خاک نقش موثری در رشد قارچ دارد. آبیاری باید تدریجی، منظم و به صورت قطره ای باشد. خشک شدن زمین به رشد قارچ آسیب جدی می رساند. کشت قارچ دنبلان زیرزمینی خوراکی (توبر) نیاز به صبر و رسیدگی دارد.
برای کشت دنبلان و یا داشتن یک مزرعه ترافل، نیاز به آموزش و تجربیات دیگران است؛ ما این آموزش ها و تجربیات دیگران را در مجموعه ای خلاصه شده از کتاب و ویدئو با نام “راز و رمزهای کشت و پرورش قارچ دنبلان (ترافل)” گردآوری کرده ایم که می توانید جهت تهیه این محصول، روی کتاب زیر کلیک کنید:
تهیه کتاب راز و رمزهای کشت و پرورش قارچ دنبلان (ترافل)
زیستگاه دنبلان در ایران
کشورهای زیادی در زمینه تولید دنبلان سیاه کوهی فعالیت دارند که معروف ترین این کشورها عبارتاند از استرالیا، ایتالیا، فرانسه، چین، ایالات متحده آمریکا، هلند، لهستان، اسپانیا، ایران، کانادا و انگلستان. در ایران و برخی کشورهای همسایه هم در فصول پر باران انواع قارچ و دنبلان سیاه رشد می کنند. کشورهایی که آب و هوای معتدل تری دارند برای رشد قارچ ها مناسب تر هستند. گرما و سرمای بسیار شدید به قارچ آسیب می رساند. اغلب محصول گیاه دنبلان در ایران، مربوط به گونه دنبلان کوهی سیاه است. قارچ دنبلان کوهی سیاه از گونه های نادر و خوش طعم است که خواص فراوانی برای سلامتی دارد. محصول دنبلان کوهی ایران، علاوه بر مصرف داخلی در بازارهای جهانی نیز به فروش می رسد. دنبلان کوهی سیاه ایران از گران قیمت ترین گونه های گیاه دنبلان در جهان است که از مرغوبیت بالایی نیز برخوردار است.
استان آذربایجان و اردبیل، ارتفاعات ماکو و دشت چالدران، مرند، جلفا ، ارسباران و بخش یامچی، دنبلان کوهی خوی، دشت مغان، پلدشت، استان زنجان و منطقه طارم و خدابنده اصلی ترین محل رویش دنبلان کوهی سیاه در ایران هستند. علاوه بر آن می توان انواع قارچ دنبلان را در برخی از مناطق دیگر ایران نیز در فصل پر باران برداشت کرد، عمده ترین این مناطق عبارتند از استان فارس، زردکوه چهارمحال و بختیاری، استان هرمزگان و یاسوج.
استان همدان و شهرستان دامغان، استان لرستان و کرمانشاه، استان های شمالی ایران به خصوص استان گلستان و منطقه ترکمن صحرا، شهرستان گنبد، کندوان، لوشان، بخشی از استان خراسان شمالی و شهرستان سراوان، کوهپایه های اطراف تهران و در بعضی از قسمت های جزیره کیش نیز می توان اضافه کرد.
-
دنبلان کوهی خوی و یامچی
دنبلان در زبان محلی آذربایجان به معنی متورم بوده و این نام به جهت تورم خاک در محل رویش دنبلان کوهی بر آن نهاده شده است. اهالی منطقه با دیدن این برآمدگی می توانند ریشه های زیرزمینی قارچ دنبلان را پیدا کنند. در دو فصل بهار و پاییز رویش دنبلان کوهی افزایش پیدا می کند. به دلیل ارزش غذایی و قیمت بالای دنبلان سیاه، جویندگان آن به مناطق رویش گیاه دنبلان رفته و اقدام به برداشت محصول طبیعی دنبلان می کنند. دنبلان کوهی از گیاهان شناخته شده در طبیعت ایران است که با آب و هوای مرطوب و کوهستانی سازگاری خوبی دارد.
دنبلان کوهی خوی و دنبلان یامچی آذربایجان از گونه های مرغوب دنبلان کوهی سیاه هستند که به قیمت بالایی خرید و فروش می شوند. از محصولات اقتصادی و سودآور ارسباران و روستای دریلو از بخش یامچی در آذربایجان شرقی، دنبلان سیاه کوهی است که تحت حفاظت قرار دارد و برداشت آن برای اهالی بومی آزاد اعلام شده است.
دنبلان کوهی سیاه امکان خرید و فروش در بازارهای جهانی را نیز داشته و در لیست محصولات صادراتی منطقه یامچی نیز دیده می شود. جالب است بدانید همه ساله در فصل رویش، جشنواره و مسابقه قارچ دنبلان کوهی یامچی در این منطقه برگزار شده و در پایان به کسی که بتواند بزرگترین قارچ دنبلان سیاه را برداشت کند، جایزه ای اهدا می شود. بزرگترین قارچ دنبلان یامچی با وزن ۳۴۰۰ گرم در سال ۱۳۸۹ در جشنواره یامچی برداشت شده است.
-
قارچ دنبلان طارم
دنبلان کوهی سیاه که از خوش طعم ترین انواع گیاه دنبلان است از گونه های نادر دنبلان کوهی در جهان شناخته می شود. طبق تحقیقاتی که در دانشگاه زنجان صورت گرفته، دنبلان سیاه و سفید در شهرستان طارم از استان زنجان نیز شناسایی شده که در مراتع دیده می شود.
کم آبی بر رشد مراتع و گونه های گیاهی تاثیر منفی داشته و تنها در سال های پر باران می توان شاهد رویش محدود قارچ دنبلان کوهی در این استان بود. زمان رویش گیاه دنبلان در استان زنجان فصل پاییز و از ابتدای اسفند تا نیمه اول فروردین ماه است.
در یک اتفاق نادر یکی از اهالی که در مسیر طارم ماسوله کوهپیمایی می کرد، توانست به صورت کاملا اتفاقی یک گونه نادر از دنبلان کوهی سفید را پیدا کند. این قارچ با وزن تقریبی ۲ کیلوگرم بزرگترین قارچ سفید دنبلان در منطقه ییلاقی سیاه رود طارم است که تاکنون برداشت شده است. قارچ دنبلان سیاه و دنبلان سفید، گران قيمت ترين قارچ هاي دنبلان زيرزميني هستند.
قيمت دنبلان کوهی در ايران
قيمت دنبلان کوهی در ايران همانند دیگر کشورهای جهان بسیار زیاد است. اغلب دنبلان سیاه برای صادرات جمع آوری شده و به کشورهای حاشیه خلیج فارس فروخته می شود ولی در بازارهای داخل ایران نیز می توان دنبلان سیاه کوهی را پیدا کرد. با توجه به ارزش غذایی بالا، خواص دارویی دنبلان و همچنین دشواری جمع آوری محصول، قيمت دنبلان کوهی در ايران برای هر کیلو همیشه از نرخ رشد برخوردار بوده است.
در فروردین ماه یکی دو مغازه در بازار تجریش دنبلان سیاه کوهی را برای فروش عرضه می کنند که قیمت زیادی هم دارد. با توجه به نوسان قيمت دنبلان کوهی در ايران نمی توان نرخ مشخصی را اعلام کرد ولی همیشه انتظار قیمت بالاتری از سال قبل قابل پیش بینی است. دقت داشته باشید که قیمت دنبلان بهار از محصول دنبلان در فصل پاییز بیشتر است.
طبق گزارش های رسیده در سال ۲۰۰۱ قیمت هر کیلو دنبلان کوهی بین ۲۰۰۰ تا ۴۵۰۰ دلار آمریکا به فروش رسیده که مبلغ قابل توجهی بوده است. بر طبق همین آمار در دسامبر ۲۰۰۹ دنبلان کوهی سیاه به قیمت بیش از ۱۴۰۰۰ دلار در هر کیلوگرم فروخته شده است. در همین زمان قیمت دنبلان کوهی سفید برای هر کیلو به ارزش کمی بیش از ۱۰۰۰۰ دلار بوده است. لازم به ذکر است که دنبلان سیاه و سفید گران قیمت ترین قارچ دنبلان در همه دنیا هستند. به این ترتیب قيمت دنبلان کوهی در ايران برای گونه سیاه و سفید بیش از گونه های قرمز، بنفش و خاکستری است. البته در اکثر مراتع ایران دنبلان کوهی سیاه بیش از گونه های دیگر دیده شده است و قيمت دنبلان کوهی در ايران و سایر کشورها بالا می باشد. اکثر محصول دنبلان ایران به کشورهای حوزه خلیج فارس صادر می شود.
عمده ترین تولید کنندگان قارچ دنبلان در جهان به ترتیب:
کشور | میزان تولید (تن) | |
۱ | چین | ۵,۰۰۸,۸۵۰ |
۲ | ایتالیا | ۷۶۱,۸۵۸ |
۳ | ایالات متحده امریکا | ۳۹۰,۹۰۲ |
۴ | هلند | ۳۰۴,۰۰۰ |
۵ | لهستان | ۱۹۸,۲۳۵ |
۶ | اسپانیا | ۱۲۷,۰۰۰ |
۷ | فرانسه | ۱۱۵,۶۶۹ |
۸ | کانادا | ۷۸,۹۳۰ |
۹ | بریتانیا | ۶۹,۳۰۰ |
۱۰ | ایرلند | ۶۷,۰۶۳ |
۱۱ | آلمان | ۶۲,۰۰۰ |
۱۲ | ژاپن | ۶۰,۱۸۰ |
۱۳ | استرالیا | ۴۹,۶۹۶ |
۱۴ | اندونزی | ۴۵,۸۵۱ |
۱۵ | بلژیک | ۴۱,۵۵۶ |
۱۶ | هند | ۴۱,۰۰۰ |
۱۷ | ایران | ۳۷,۶۶۴ |
۱۸ | کره جنوبی | ۳۰,۵۷۴ |
۱۹ | ترکیه | ۲۷,۰۵۸ |
۲۰ | ویتنام | ۲۱,۹۵۷ |
۲۱ | مجارستان | ۱۴,۲۴۹ |
۲۲ | اوکراین | ۱۴,۰۰۰ |
۲۳ | لیتوانی | ۱۳,۰۰۸ |
۲۴ | آفریقای جنوبی | ۱۲,۵۶۸ |
۲۵ | دانمارک | ۱۰,۳۰۴ |
۲۶ | اسرائیل | ۱۰,۰۰۱ |
۲۷ | نیوزیلند | ۹,۸۸۴ |
خواص شگفت انگیز دنبلان کوهی برای سلامتی انسان
دنبلان سیاه یکی از با ارزش ترین و غنی ترین مواد خوراکی در طبیعت است که دارای ارزش تغذیه ای و دارویی فراوانی است. دنبلان کوهی سیاه تفاوت بسیاری با قارچ های معمولی دارد. تفاوت ظاهری دنبلان به خوبی با گونه های دیگر از قارچ های خوراکی قابل تشخیص است. ارزش تغذیه ای این قارچ به جهت دارا بودن بیش از ۱۵ نوع پروتئین و ویتامین بیشتر می شود.
در رشد و تکثیر قارچ دنبلان کوهی هیچ ماده شیمیایی دخیل نیست و دنبلان تا کنون توسط انسان دستکاری ژنتیکی نشده است. دنبلان سیاه کوهی که از مراتع به دست می آید، گران قیمت ترین و خوشمزه ترین نوع قارچ خوارکی و دارویی در جهان است.
دنبلان کوهی با بویی قوی سرشار از پروتئین، چربی، قند و مواد نشاسته ای، کلسیم، فسفر، آهن، پتاسیم، تیامین، نیاسین و ریبوفلاوین به همراه آب است. این قارچ ارزشمند سرشار از آنتی اکسیدان طبیعی است که در اثر حرارت از بین نمی رود. برخی از خواص دارویی دنبلان کوهی سیاه عبارتند از:
- کاهش دهنده سطح کلسترول خون به طور طبیعی
- تقویت و افزایش قوا و نیروی جنسی در اثر مصرف مداوم
- کنترل عفونت قرنیه های چشم و پیشگیری از آن
- کاهش دهنده استرس و اضطراب ناشی از فشارهای عصبی
- پیشگیری از آترواسکلروز و بیماری قلبی عروقی
- تقویت قوای شناختی و جلوگیری از زوال عقل در دوران سالمندی
- از بین برنده علائم افسردگی در افراد مستعد و بهبود دهنده خلق و خو
- جلوگیری از پیری زودرس و تاخیر در روند پیری به صورت طبیعی
- خواص ضد میکروبی و بهبود سیستم ایمنی بدن و تقویت قوای عمومی
- پیشگیری از بروز و پیشرفت انواع سرطان با تقویت سیستم ایمنی
- درمان اسهال خونی و ساده در کودکان و بزرگسالان
- پیشگیری از سرماخوردگی در طول سال با مصرف دنبلان در بهار
طرز پخت دنبلان کوهی: الماس آشپزخانه
لذیذترین گونه دنبلان کوهی دارای پوسته ای با رنگ سیاه است که پس از برش داخل آن سفید رنگ می باشد. اغلب از دنبلان کوهی سیاه در آشپزی و پخت و پز استفاده می شود. دنبلان کوهی در تهیه انواع سس ها، سوپ ها، سالادها، فست فودها، خوراک ها و غذاهای ایتالیایی نقش دارد. طرز استفاده از دنبلان کوهی بسیار ساده است و نیاز به دانستن فنون آشپزی حرفه ای ندارد. اگر در منطقه ای زندگی می کنید که محل رویش دنبلان کوهی است با نحوه پخت قارچ دنبلان آشنایی دارید ولی اگر مقداری از گیاه دنبلان را خریداری کرده و بهای گزافی برای آن پرداخته اید باید بتوانید آن را به خوش طعم ترین حالت ممکن طبخ کنید.
-
طرز تهیه کباب دنبلان
دنبلان کوهی سرشار از پروتئین و املاح مورد نیاز بدن است و بسیاری از خواص خود را پس از پخت نیز حفظ می کند. برای استفاده از دنبلان کوهی سیاه باید ابتدا قارچ ها را بشویید. دنبلان به صورت غده زیر زمینی و وحشی رشد می کند بنابر این باید به خوبی تمیز شود. یکی از متداول ترین شیوه های طبخ دنبلان سیاه کوهی، کباب کردن آن است. به سادگی می توان دنبلان کوهی را به سیخ کشید و روی منقل کباب کرد. در برخی از روستاهای ایران قیمه، قرمه و انواع خوراک های خوشمزه با گیاه دنبلان تهیه می شود که با ذائقه ایرانیان سازگار است. عطر، طعم و بافت دنبلان کبابی فوق العاده است.
کشت دنبلان زیرزمینی خوراکی (توبر) برای مصرف در صنایع غذایی یکی از متداول ترین راه دسترسی به منبع پروتئین گیاهی با ارزش در جهان است. فرانسوی ها قارچ دنبلان را الماس آشپزخانه می نامند. تقریبا در همه غذاهای اصلی و پیش غذاهای فرانسوی از دنبلان سیاه کوهی به صورت خورد شده و یا سس دنبلان استفاده می شود.
-
طرز تهیه Fettuccine (خوراک پزی ایتالیایی) با سس قارچ دنبلان
برای تهیه سس دنبلان کوهی، قارچ را پس از شستن و ریز کردن روی اجاق گاز به مدت ۳ دقیقه حرارت دهید. سپس مقداری روغن زیتون، رزماری، نمک و فلفل را به قارچ افزوده و هم بزنید. اکنون شعله را خاموش کرده و در یک ظرف مناسب پنیر پارمسان رنده شده و جعفری را مخلوط کنید. دنبلان را به مواد افزوده و پس از هم زدن روی ظرف را با سس سفید پوشش دهید. سس قارچ را به همراه فتوچینی (نوعی ماکارونی) میل کنید.
-
دستور پخت دنبلان کوهی ساده
برای این خوراک خوش طعم و مقوی نیاز به نیم کیلو دنبلان سیاه کوهی دارید که باید شسته و پوست گرفته شود. قارچ دنبلان بافت لطیفی دارد و درون قارچ کاملا سفید رنگ است. دقت داشته باشید که گیاه دنبلان زیر زمینی شباهت زیادی به سیب زمینی داشته و درون غده های آن پر از خاک و شن است. به هنگام شستشو به خوبی این حفرات و غده ها را تمیز کنید.
مواد لازم برای خوراک ساده دنبلان:
- روغن زیتون ۳ قاشق غذاخوری
- سرکه خرما یا سرکه بالزامیک کمی
- پیاز یک عدد متوسط ( یا پیازچه ۵ عدد) خرد شده
- فلفل دلمه قرمز یا سبز خرد شده
- کاهو و گوجه و خیار خرد شده
- نمک و فلفل و پودر سیر به میزان لازم
- پنیر رنده شده یک پیمانه
- جوانه سبز شده ( گندم یا ماش و یا هر جوانه دیگر)
- کنجد خام ۲ تا ۳ قاشق سوپخوری
پیاز (یا پیازچه) خرد شده را به همراه فلفل دلمه، کاهو، خیار و گوجه، جوانه گندم و کنجد خام را در ظرف بزرگی با هم مخلوط کنید. سپس دنبلان کوهی را خرد کرده و به همراه نمک و فلفل و پودر سیر به مواد مخلوط شده، اضافه کنید. اکنون سرکه خرما، روغن زیتون و پنیر رنده شده را به بقیه مواد افزوده و به آرامی مخلوط کنید. دنبلان گیاهی لطیف و نرم است بنابر این مراقب باشید تا در هنگام هم زدن له نشود. به این ترتیب یک شام سبک و مقوی و یا یک ناهار رژیمی فوق العاده خوش طعم خواهید داشت که با دنبلان کوهی سیاه به صورت خام تهیه شده است.
روش پيدا كردن قارچ دنبلان در جنگل
پیدا کردن و شناسایی دنبلان در جنگل ها و مراتع نیاز به تخصص و تجربه دارد. برای پیدا کردن این قارچ باید در فصل بارش به منطقه رویش گیاه دنبلان بروید. یافتن دنبلان کوهی کار ساده ای نیست و نیاز به تجربه و البته کمی هم شانس دارد. از ۱۵ اسفند ماه تا پایان فروردین ماه فصل مناسبی برای یافتن دنبلان است.
اگر تاکنون دنبلان کوهی سیاه را از نزدیک ندیده اید بهتر است با یک فرد محلی برای پیدا کردن قارچ دنبلان همراه شوید. گیاه دنبلان در اندازه های کوچک و بزرگ وجود دارد شاید یک دنبلان کوهی سیاه با اندازه فندق پیدا کردید ولی اغلب دنبلان ها به اندازه پرتقال رشد می کنند. البته گاهی به ندرت امکان پیدا کردن قارچ های خیلی بزرگ تر و حتی بیش از یک کیلو هم وجود دارد. به طور معمول نباید انتظار قارچ های بسیار بزرگ را در یک گروه بزرگ داشت.
انواع قارچ دنبلان به صورت گروه گروه و در نزدیکی ریشه درختان تنومند و گیاهان رشد می کنند. قارچ دنبلان بر خلاف سایر قارچ ها روی زمین نمی روید بلکه در عمق ۵ تا ۳۰ سانتیمتری زیر خاک رویش می کند. بنابراین پیدا کردن دنبلان سیاه کمی دشوار است و نمی توان به سادگی محل رویش گیاه دنبلان را پیدا کرد.
گیاه دنبلان در مناطق مرطوب و معتدل و دارای گیاه یافت می شود بنابراین در مناطق بدون گیاه توفیق چندانی برای پیدا کردن دنبلان کوهی سیاه ندارید. به یاد داشته باشید که دنبلان کوهی در زیر زمین رشد می کند بنابراین به سادگی پیدا نمی شود.
برای پیدا کردن قارچ دنبلان ۳ راه شناخته شده وجود دارد که در اکثر مناطق دنیا استفاده می شود. با توجه به این راهکارها می توانید شانس خود را برای پیدا کردن دنبلان زیرزمینی خوراکی افزایش دهید.
۱- حیوانات جنگلی بهترین روش پيدا كردن قارچ دنبلان
سنجاب ها و موش خرماها عاشق دنبلان هستند. ساده ترین روش پيدا كردن دنبلان استفاده از نشانه هایی است که حیوانات برای یافتن قارچ دنبال به جا گذاشته اند. سوراخ های اطراف درختان بلوط و فندق را بررسی کنید شاید قبل از شما یک سنجاب به سراغ دنبلان ها رفته باشد. خبر خوب اینکه حیوانات نمی توانند همه دنبلان های کوهی را یکجا بخورند. با دیدن هر سوراخ در زیر درخت، آنجا را برای پیدا کردن بقیه قارچ ها زیر و رو کنید. دنبلان به صورت گروهی و خوشه ای رشد می کند با یافتن یک دنبلان به سراغ بقیه دنبلان ها بروید.
ابتدا درختانی را پیدا کنید که دنبلان سیاه با آن ها هم زیستی خوبی دارد. چنانچه در نزدیکی این درختان در جستجوی سوراخ ها باشید، بهترین روش پيدا كردن این قارچ را انتخاب کرده اید. این قارچ هم زیستی خوبی با برخی از درختان دارد. درختان گلدار، درختان کاج، بلوط، فندق، درخت خرما، زرشک، توسکا، اکالیپتوس، افرا و سدر و … (در کتاب رازهای کشت و پرورش دنبلان همه درختان میزبان دنبلان آورده شده است) در پای خود دنبلان های بسیار مرغوبی را جای داده اند.
برای پیدا کردن دنبلان های درشت و مرغوب باید کمی صبور باشید و یک روز کامل را به این کار اختصاص دهید. دنبلان سیاه قارچی با ارزش دارویی بسیاری است و خواص فراوانی دارد ولی یافتن آن کمی دشوار است.
۲- روش پيدا كردن قارچ دنبلان با بویایی
قارچ دنبلان در خاک نرم اطراف گیاهان رشد می کند. بهترین روش یافتن این قارچ استفاده از دست های برهنه است. وقتی شواهدی از محل رویش گیاه دنبلان و سوراخ سنجاب ها در زیر درخت پیدا کرده اید، با دستان خود محل را بررسی کنید برای این کار کمی خاک اطراف درختان را با دست فشار داده و به دنبال برجستگی های کوچک به اندازه یک گردو یا توپ کوچک باشید. با نوک انگشتان به آرامی خاک نرم را بررسی کنید. اگر دنبلان کوهی سیاه را پیدا کردید آن را خارج کرده و آن را کنار بقیه قارچ ها قرار دهید. فراموش نکنید حفره قارچ را با همان خاک پر کنید.
نکته: برای جلوگیری از تخریب و آسیب به طبیعت پر کردن حفره قارچ کنده شده ضروری است و نباید نادیده گرفته شود. هرگز محل رویش دنبلان سیاه را با چنگک و یا بیل زیر و رو نکنید.
به نظر همه چیز خوب است ولی چگونه می توان فهمید قارچ سمی نیست و واقعا یک قارچ دنبلان را پیدا کرده اید؟ بعد از پیدا کردن قارچ باید با استفاده از بویایی آن را بررسی کنید. قارچ را در نزدیکی بینی گرفته و یک نفس عمیق بکشید. اکنون باید ترکیبی از بوی خاک و زمین باران خورده، بویی بسیار تند شبیه آفتابگردان را با هم استشمام کنید. بسیاری از افراد عطر دنبلان کوهی رسیده را فوق العاده می دانند ولی برخی از افراد این بو را ناخوشایند و بدبو تشخیص می دهند. آنچه مسلم است باید عطری فوق العاده قوی را احساس کنید.
در اغلب اوقات هوای جنگل سرد و مرطوب است و شاید عطر و بوی تند دنبلان سیاه حس نشود. پس از برگشت به منزل دوباره قارچ ها را بو کنید. به احتمال زیاد این بار عطری قوی تر را حس خواهید کرد. دنبلان کوهی سیاه را به صورت نشسته می توانید داخل حوله کاغذی پیچیده و به مدت یک تا دو هفته در یخچال نگاه دارید.
اگر هنوز عطر و بوی دنبلان را حس نمی کنید، یک راه دیگر برای تشخیص این قارچ وجود دارد و آن برش زدن دنبلان است. دنبلان سیاه را از وسط برش داده و نصف کنید. بر خلاف دیگر قارچ هایی که تاکنون دیده اید، دنبلان کوهی سیاه دارای هسته مرکزی جامد ویژه ای است که به خوبی قابل تشخیص است. درون دنبلان شبیه سنگ مرمر زیبایی است که تا کنون نظیرش را ندیده اید.
۳- آموزش سگ برای پیدا کردن قارچ دنبلان
در بسیاری از مناطق سگ ها را برای پیدا کردن دنبلان تعلیم می دهند. تعلیم سگ ها کمی زمان بر است و نیاز به صبر دارد. برای این کار از یک دنبلان با بوی قوی استفاده کنید. دنبلان را درون یک جوراب جای داده و در جایی مخفی کنید. در جوراب های دیگری خوراکی های دیگر را به همین ترتیب قرار داده و مخفی کنید.
هر بار که حیوان توانست قارچ را پیدا کند با یک خوارکی خوشمزه به او پاداش دهید. به این ترتیب سگ بهترین روش پيدا كردن قارچ دنبلان را انتخاب کرده و آن را برایتان خواهد آورد. وقتی آموزش سگ کامل شد می توانید به یک جنگل واقعی با قارچ های خوش عطر بروید.
شامه سگ بهترین روش یافتن قارچ دنبلان در همه کشورهای جهان است. خوک ها هم به صورت ذاتی می تواند دنبلان زیر زمینی را پیدا کنند. با رها کردن سگ دست آموز خود می توانید محل رویش دنبلان سیاه را به سادگی پیدا کنید. وقتی حیوان در حال چرخیدن و بو کشیدن اطراف یک درخت شد، می توانید دست به کار شوید. به تنهایی و با دست برهنه خاک اطراف را جستجو کنید. به این ترتیب مقدار زیادی دنبلان کوهی سیاه را در زمان کوتاهی پیدا خواهید کرد.
نگهداری این مقدار قارچ دنبلان برای مدت طولانی بدون استفاده از فریزر ممکن نیست. قارچ دنبلان را درون کیسه پلاستیکی مخصوص قرار داده و به هوای کیسه را خارج کنید. سپس درب کیسه فریزر را به خوبی ببندید. برای مصرف دنبلان یخ زده کافیست آن را رنده کرده و با کره تفت دهید. لزومی به یخ زدایی دنبلان برای پخت و پز نیست و باید قارچ ها به صورت یخ زده در آشپزی استفاده شود. دنبلان کوهی قابلیت نگهداری در فریزر را به مدت ۶ ماه دارد و از کیفیت و خواص آن کم نخواهد شد.