گردشگری یکی از مهمترین فعالیت های اقتصادی در دنیا است، و مانند هر فعالیت دیگری دارای آثار مثبت و منفی بسیاری است که به منظور تداوم حیات خود ناچار است آثار منفی را به حداقل و آثار مثبت را حداکثر کند تا حداکثر سود و منفعت به دست آید. در این میان توسعه عنان گسیخته گردشگری در دهه های 1970 و 1980، که بدون توجه به اصول پایداری و احترام به محیط طبیعی و انسانی انجام گرفته بود منجر شد تا به تدریج، سیاست گذاران گردشگری در سطوح محلی، ملی و بین المللی در پی یافتن راهکارهایی برای کاستن از اثرات منفی گردشگری بیافتند و همین امر موجب شد تا سازمان جهانی گردشگری، به عنوان بزرگ ترین نهاد بین المللی گردشگری در دنیا کدهای اخلاق گردشگری را در دستور کار خود قرار دهد.
مفهوم کد اخلاق گردشگری:یکی از دغدغه های مهم تا قبل از سال های 1999 نبود اصول اخلاقی جهانی بوددر سال 1999 با هدف ارتقای مسئولیت پذیری و پایداری در گردشگری، کمیته کد اخلاق گردشگری در سازمان جهانی گردشگری، آغاز به کار کرد و کد های جهانی اخلاق گردشگری مطرح شد.کدهای جهانی اخلاق در گردشگری مجموعه ای از شیوه های مهم وفراگیر است که با هدف هدایت اقدامات سرمایه گذاران ،حکومت ها،مجریان و متخصصین صنعت گردشگری و بازدید کنندگان در راستای توسعه گردشگری با شیوه های پایدار تدوین شده و در ارتباط با مصالح جهانی مانند تجارت مشروع،تامین امنیت و آسایش،توسعه اجتماعی ومسائل بشر دوستانه است
کد های جهانی اخلاق گردشگری پنج هدف عمده را دنبال میکند: 1. عمل کردن به عنوان تسهیل گر ارتباط میان دولت و سایر بخش های بدنه گردشگری
2. ایجاد آگاهی در دولت و صنعت گردشگری به منظور مدیریت همه جانبه اثرات زیست محیطی
3. افزایش آگاهی در بین گردشگران در خصوص رفتار مناسب آنان
4. ایجاد آگاهی در میان میزبانان در خصوص نیاز به حفاظت از منابع محیطی
5. تشویق همکاری میان بخش های دولتی، جامعه میزبان، صنعت و تشکل های غیر دولتی
و …
به طور کلی تعریف جامع زیر را میتوان از این کد ارائه داد:
کد جهانی اخلاق گردشگری یک چهارچوب بنیادی مرجع،برای گردشگری مسئولیت پذیرو پایدار است که شامل مجموعه ای جامع از اصول طراحی شده برای هدایت بازیگران اصلی در توسعه صنعت گردشگری میباشد.
کد های جهانی اخلاق گردشگری در پی آن است تا اصول نهادینه ای را که هم در بین گردشگران منجر به ایجاد رفتارهای بهینه میشود،گسترش دهد.این کدها توسط سازمان جهانی جهانگردی در ده ماده تدوین شده اند:
ماده اول: شناخت متقابل و احترام بین مردم و جوامع
ماده دوم: گردشگری به عنوان وسیله ای برای شکوفایی انفرادی و اجتماعی
ماده سوم: گردشگری به عنوان یکی از عوامل توسعه پایدار
ماده چهارم: جایگاه میراث فرهنگی در گردشگری و نکات مورد توجه در بهبود آن
ماده پنجم: گردشگری به عنوان یک فعالیت سودمند برای کشورهای میزبان و جوامع محلی
ماده ششم: تعهدات گروه های ذینفع در توسعه گردشگری
ماده هفتم: حقوق گردشگران
ماده هشتم: آزادی گردشگران در جابجایی
ماده نهم: حقوق کارکنان و کارآفرینان در صنعت گردشگری
ماده دهم: اجرای اصول قوانین اخلاقی جهانی برای گردشگری
این کدهای اخلاقی به عنوان منشور کدهای اخلاقی گردشگری سر لوحه ی عمل کشورها در گردشگری است اما کدهای اخلاقی بسیاری در مقوله گردشگری تدوین شده اند که مربوط به کشور و منطقه یخاصی بوده وبا توجه به تفاوت فرهنگی ،اجتماعی و زیست محیطی و فراخور نیازهای آنها تنظیم شده اند.