آیران قایران” (آیران به معنای ماست و قایران به معنای جوشیده است) نام سوپی لطیف است که در سفره ترکمن‌ها جایگاه ویژه‌ای دارد.
به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از گرگان،شهنازگل یکی از شهروندان شهرستان ترکمن در مورد این غذا می‌گوید: آیران قایران نوعی سوپ برنج است که طرفداران زیادی دارد و به دلیل در دسترس بودن مواد آن، در همه فصل‌های سال پخته می‌شود.
او گفت: این غذا طبعی سرد دارد و برخی از ترکمن‌ها به آن اوسنه قانیان نیز می‌گویند.
شهناز گل ادامه داد: برای پخت این سوپ به یک لیوان برنج نیم دانه، سیر ۲ حبه، مقداری سبزی معطر و کمی اسفناج، عدس، گوشت گوساله یا گوسفندی ۲۰۰ گرم و ماست به اندازه یک لیوان نیاز است.
او گفت:ابتدا برنج نیم دانه را شسته و به مدت نیم ساعت اجازه می‌دهیم تا خیس بخورد.
گوشت را همراه با سیر و کمی روغن تفت داده و بعد از آن سبزی و اسفناج را اضافه کرده و تفت می‌دهیم.
بعد از آن نیم دانه را اضافه کرده و سپس عدس را نیز اضافه می‌کنیم و بعد از اینکه همه مواد با هم تفت داده شد آب به میزان لازم را به موادمان اضافه می‌کنیم.
هر چقدر برنج نرم‌تر شود کیفیت سوپ بهتر می‌شود و بعد از اینکه مواد پخته شد و لعاب داد باید به صورت یکنواخت هم زده شود و بعد از آن ماست را اضافه می‌کنیم.
غذای ما باید به مدت ۵ ساعت با شعله ملایم بپزد و غلیظ شود.