اهمیت میراثفرهنگی ناملموس و نیز پاسداری از آن از سوی جامعه جهانی بهخوبی به رسمیت شناخته شده است. اما بسیاری از هنرهای اجرایی، دانش و مهارتهای سنتی، صناعت و کسبوکار سنتی و… به علت تعداد در حال کاهش حاملان و مجریان این مهارتها و بیعلاقگی رو به افزایش جوانان در معرض خطر نابودی قرار گرفتند.
یکی از مؤثرترین راهها برای پاسداری پایدار از میراث ناملموس، تضمین استمرار و توسعه دانش و مهارت حاملان و مجریان آنها و انتقال و آموزش آن به نسلهای جوان است. به همین منظور نخستین اقدام مهم در راستای پاسداری از میراث ناملموس، شناسایی حاملان و مجریان کمنظیر آن، به رسمیت شناختن و تکریم ایشان و همه اقدامات لازم در خصوص پاسداری از دانش و مهارت ایشان شامل انتقال و آموزش به نسلهای بعدی، مستند نگاری، توسعه و ترویج است. به همین منظور فهرست ملی «مفاخر حامل میراث ناملموس» ایران در سال 1395 توسط شورای عالی سیاستگذاری میراثفرهنگی ایجادشده است. در همین راستا و باهدف تحقق بخشیدن به سیاستهای میراثفرهنگی کشور، پنجتن از هنرمندان حوزه صنایعدستی استان گلستان در فهرست مذکور به ثبت ملی رسیدهاند.
ابریشمبافی و تولید ابریشم از پرورش درخت توت، کرم ابریشم، ابریشمکشی، رنگرزی در استان گلستان دارای سابقه و پیشینه دیرینهای است و بهعنوان یکی از دستبافتههای سنتی باارزش و کاربردی محسوب میشود و بخشهایی از ترکمنصحرا نیز از مناطق مهم تولید ابریشم در استان بهحساب میآید.
یکی از پیشکسوتان ابریشمبافی در بین قوم ترکمن، عفت مرادیزاده است که بهعنوان پیشکسوت و هنرمند فعال در عرصه نساجی سنتی در سال 1319 در شهرستان کلاله، روستای آق سو متولد شد. او در سن 12 سالگی در کنار مادر و مادربزرگ به پارچهبافی و آموزش سبکها و مهارتهای تخصصی این رشته پرداخت و پس از مدتزمان کوتاهی بهصورت بافندهای مستقل، پشت دار شخصی خود نشست و پس از ازدواج بهعنوان یک حرفه و کسب درآمد به تولید محصولات ابریشمی پرداخت. ایشان حافظ و حامل این میراث کهن از مادربزرگ به مادر و در حال حاضر دختران و نوههای خود است که امروزه فرزندان او نیز به این امر مشغول هستند.
استاد با توجه به کهولت سن، بسیار علاقهمند به بافت بوده و در برنامه روزانه خود به این امر میپردازند. او پارچههای ابريشمي الوان با طرحهاي ساده، راهراه و چهارخانه را توسط دستگاه بافت دستي و با الهام از طرحهایی که در منطقه ترکمنصحرا ريشه در فرهنگ و سنت این قوم دارد، میبافد.
عفت مرادیزاده با بیش از نیمقرن سابقه و قریب به 69 سال فعالیت در این رشته، شاگردان زیادی را تربیتکرده و دانش و مهارتی را که در طی این چند سال به دست آورد را به شیوه شاگرد استادی و سینهبهسینه به افراد خانواده، همسایگان، هممحلیها و اهالی روستاهای اطراف انتقال داد و امروزه به درجه استادی در این رشته نائل آمد.
ایشان در روستای آقسو به همراه دخترانش انواع پارچههای نخی و ابریشمی را با کاربریهایی چون البسه زنان و مردان، دستمال، حوله، سفره، شالهای تزئینی و چادرشب با رنگبندی و تکنیکهای اصیل ترکمن بهمنظور استفاده در مراسم آئینی و عروسیها، تولد نوزاد و… تولید و عرضه میکند.
استاد «عفت مرادیزاده» گنجینه زنده بشری در ابریشمبافی ترکمن در بهمنماه سال 1398 به شماره 41 در فهرست مفاخر حامل میراث ناملموس کشور قرار گرفت.