روستای شاهکوه از توابع بخش مرکزی استان گلستان، یکی از مقصدهای روستا گردی جذابی است که در 68 کیلومتری جنوب شرقی گرگان واقع شده است. این روستا در ارتفاع 2000 متری از سطح دریا قرار دارد و به دلیل داشتن آب و هوایی کوهستانی، دارای تابستانهایی معتدل و زمستانهایی سرد و برفی است که میتواند مقصد گردشگران در نیمه نخست سال باشد. این روستا از شمال به کوه خوش دشتی، از غرب به کوه شیرکش و از جنوب به کنودره و رودخانه فصلی رودبار دله منتهی میشود. از دیگر کوههای این منطقه میتوان به کوه گاوکشان در 6 کیلومتری جنوب شرقی روستا و کوه سرلیسه در 5 کیلومتری شمال روستا اشاره کرد.
بافت تاریخی روستای شاهکوه به عنوان سومین بافت تاریخی و روستایی استان گلستان، پس از روستای زیارت گرگان و روستای فارسیان قانچی آزادشهر، در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
روستای زیبای شاهکوه جمعیتی کمتر از هزار نفر دارد و باتوجه به کوهستانی بودن روستا، در فصل زمستان گروهی از اهالی، به گرگان و شهرهای اطراف کوچ قشلاقی میکنند. شغل اکثر اهالی روستای شاهکوه، زراعت، باغبانی و دامداری است. گروهی از اهالی روستا نیز در بخش صنایع دستی مشغول به فعالیت هستند.
معماری خانههای روستای تاریخی و بکر شاهکوه متاثر از اقلیم کوهستانی منطقه و ساخته شده از مصالح بومی است. سقف خانهها مسطح و پوشش آنها کاهگل و چوب است و اکثر خانهها یک الی دو طبقه هستند. شاهکوه دو محله به نامهای ده میان و ده دره دارد که ده میان قدیمیترین محله روستاست و شامل چندین محله کوچکتر به نامهای کابوسی محله، حسام محله، دهقان محله و … است. ده دره نیز شامل نگین محله، بید پند، سرخ چاله و کلاتی محله میباشد.
در اطراف شاهکوه چشمههای متعدد و زیبایی به نامهای زرد چشمه، چشمه سار، سرخ چشمه، سنگ چشمه و … قرار دارد که میتواند مقصد جذابی برای عکاسان در همه فصول باشد. در قدیم رسم بود لباسها و رختخواب نوعروسان را برای پاکی و دور شدن خطرات و ایمن شدن، در آب چشمه میشستند و بدیها را از نوعروسان دور مینمودند.
از غذاهای محلی شاهکوه میتوان به کماجدان اشاره کرد. برای تهیه کماجدان یا خام ته چین، گوشت را ته کماجدان میگذارند و برنج و سیب زمینی را به آن اضافه میکنند و کماجدان را به مدت 3 الی 4 ساعت زیر خاکستر هیزم میگذارند تا گوشت، برنج و سیب زمینی با هم پخته شوند. از دیگر غذاهای معروف شاهکوه قروتو است. قروتو شامل کشک، نعناع داغ و آب است و با نون خورده میشود. در شاهکوه رسم است پنیر را برای طول سال در پوست گوسفند نگه میدارند. این پنیر که به آن پنیر پوستی میگویند با این روش سالم باقی میماند. آروشه محصول دیگر لبنی این روستاست که از سرشیر تهیه میشود و هم به عنوان وعده اصلی و هم به عنوان میان وعده خورده میشود. برای تهیه آروشه سرشیر را با کمی روغن، مقدار ناچیزی آرد و زردچوبه یا زعفران با حرارت ملایم به مدت 6 تا 7 ساعت تفت میدهند تا رنگ آن طلایی شود. آروشه هم با شکر و هم با عسل و یا بدون این دو مصرف میشود. این فرآورده لبنی خوشمزه، بیشتر در فصل پاییز و زمستان درست میشود و به ندرت در فصلهای گرم سال خورده میشود. آروشه برای نگهداری نیازی به یخچال ندارد. از دیگر خوردنیهای خوشمزه شاهکوه میتوان حلوای گردویی، کره محلی، عسل طبیعی، نون تنوری و آب زرشک ارگانیک را نام برد.
اگر در فصل تابستان به این روستای بکر سفر کنید و در کوچه پس کوچههای آن قدم بزنید، درختان زیبا و پربار گیلاس توجه شما را جلب خواهد نمود.
از دیگر جاذبههای شاهکوه، خانه تاریخی خواجوی واقع در خواجه محله، متعلق به دوران پهلوی است که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
در این روستا جاذبه منحصر به فرد دیگری نیز وجود دارد که هنر دست اهالی این روستاست. جاجیم بافی و سیاه دوزی صنایع دستی بسیار زیبای این روستاست. سیاه دوزی، هنری است که با نخ سیاه و به ندرت قرمز، سبز و آبی روی لباسهای محلی زنان این روستا و روی پارچه سفید انجام میشود. نقوش سیاه دوزی شاهکوه، ذهنی و فاقد طرح از پیش تعیین شده است. مردم روستا معتقد هستند پارچه سفید نمادی از زندگی انسان است و نقوش سیاه اتفاقات خوب و بد زندگی اوست. نقوش انتزاعی این هنر برگرفته از طبیعت و محیط اطراف روستاست. ایمن باجی، یکی از بانوان هنرمند شاهکوه است که نامش بدلیل زنده نگه داشتن هنر زیبای سیاه دوزی و خلق آثار ماندگار در فهرست میراث ناملموس، به ثبت ملی رسیده است.
شاهکوه در امتداد دره دینو و کنو دره قرار دارد و پیرامون آن را کوههای خوش دشتی، شیرکش، ترکه چال، سیاهپوش، گاوکشان و سرلیسه فرا گرفته است و وجود یخچالهای طبیعی کوه گاوکشان بر جذابیتهای آن افزوده است، همچنین وجود درختان زیبای ارس در ارتفاعات اطراف روستا، برخورداری از آب و هوایی بسیار دلچسب و طبیعتی دلنشین، وجود خانههای تاریخی و زیبا و از همه مهمتر مردمان بسیار مهماننواز و مهربان، شاهکوه را به یکی از مقاصد بسیار جذاب برای گردشگران، طبیعتگردان، کوهنوردان و عکاسان تبدیل نموده است.
