مریم جعفری: میل رادکان یکی از قدیمی‌ترین آثار تاریخی استان گلستان است که در سده چهارم هجری قمری به دستور «اسپهبد ابوجعفر محمد ابن وندر ابن باوند» از فرمانروایان آخر سلسه باوندی احداث شده است. این میل بر فراز صخره‌ایی به مساحت ۹ هزار و ۸۷۹ مترمربع قرار دارد و دارای ۱۶ متر ارتفاع است.
با توجه به شرایط اقلیمی و تأثیر عوامل مخرب جوی مانند بادهای شدید و تجمع برف و یخبندان در طی ادوار مختلف میل در معرض آسیب‌های فراوانی قرار گرفته که طی چند مرحله توسط اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گلستان مرمت و بازسازی شده است.
اکنون پس از چندسال و چند مرحله مرمت و بازسازی این اثر ناب تاریخی استان، همچنان احتیاج به مرمت و حفاظت دارد.
معاون میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گلستان در خصوص مرمت میل رادکان به خبرنگار مهر گفت: اداره کل میراث فرهنگی گلستان در راستای وظایف و اهداف سازمانی خود برنامه‌های مرمت ازاره و محیط پیرامون میل رادکان را در دستور کار خود قرار داده است.
آسیب‌های جوی و انسانی
سارا اخوت اظهار کرد: به دلیل آسیب‌های زیاد جوی و انسانی، ازاره بنا در طول زمان دچار تغییر شده است.
وی افزود: یکی از مهم‌ترین اقدامات ما در این مرحله از مرمت میل، تعمیر و تعویض آجرهای الحاقی ازاره ورودی است.
اخوت همچنین تصریح کرد: عملیات اجرایی با اولویت برچیدن الحاقات و آجرهای آسیب دیده ازاره به روش دستی و خارج کردن و پاکسازی ملات ماسه و سیمان و گل آهک و استفاده از آجر مرغوب و متناسب با آجر تاریخی در دستور کار پیمانکار قرار گرفت.
در حین مرمت به دلیل کیفیت نامناسب آجر برخلاف الگو توسط استادکار، دستور برچیدن کل بخش مرمت شده صادر شدمعاون میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان گلستان ادامه داد: برای این کار، آجرهای فرسوده ازاره به عمق یک آجر، یعنی حدود ۲۴ سانت برچیده شده و با آجر ۲۴*۲۴*۵ سانت و ملات ماسه آهک، طبق چیدمان و شیوه تاریخی و اولیه بنا جایگزین می‌شود.
وی همچنین در خصوص شایع‌ترین آسیب‌های موجود در این اثر تاریخی اظهار کرد: دست‌نوشته‌های انسانی یکی دیگر از عوامل آسیب و تخریب آجرهای ازاره بیرونی میل است که پاکسازی این دست‌نوشته‌ها یکی از وظایف ما در این پروژه است.
حفاری‌های غیرمجاز
یک کارشناس مرمت و احیای بنای تاریخی در خصوص آسیب‌های وارده به میل رادکان کردکوی به خبرنگار مهر گفت: بخش زیادی از آسیب‌های وارده میل رادکان به جهت حفاری‌های غیرمجاز است.
حسین دباغ اظهار کرد: به دلیل عدم نیروی کافی در یگان حفاظت میراث‌فرهنگی و دوری مسافت، آسیب‌های زیادی از جمله حفاری‌های غیرمجاز، دست نوشته‌های گردشگران بر بدنه میل و آسیب‌های وارده توسط شکارچیان خفاش، بر این اثر تاریخی وارد شده است.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان کردکوی در خصوص اقدامات انجام شده جهت حفاظت میل رادکان به خبرنگار مهر گفت: برای حفاظت از این بنای تاریخی از مشارکت مردمی استفاده می‌شود.
جعفر خاندوزی بیان کرد: اداره کل میراث فرهنگی با ایجاد تمهیداتی برای مردم شهرستان کردکوی موجبات استقرار این مردم را در قالب ظرفیت‌های بوم‌گردی در اطراف میل رادکان مهیا کرده است.
وی ادامه داد: با مستقر شدن پایگاه‌های صنایع دستی و گردشگری در حاشیه‌ی میل، حفاظت از این بنای تاریخی با همکاری مردم بومی منطقه خواهد بود و بخشی از معضلات حفاظتی میل رفع خواهد شد.
خاندوزی همچنین در خصوص روند قانونی مرمت میل رادکان گفت: طرح این پروژه پس از تصویب در شورای فنی به وزارتخانه ارسال و برای عملیات اجرایی آن پروانه مرمت صادر شد.
کیفیت نامناسب آجرها
وی تصریح کرد: در حین اجرا به دلیل کیفیت نامناسب آجر و اجرای نامناسب آجرچینی برخلاف الگوی اولیه توسط استاد کار، باعث شد تا دستور برچیدن کل بخش‌های مرمت شده صادر شود.
خاندوزی در ادامه افزود: پیمانکار این پروژه متعهد شد تا نسبت به تهیه مجدد آجر مرغوب و مورد تأیید کارشناسی جهت مرمت ازاره با استفاده از ملات پایه آهکی نسبت به مرمت و بندکشی میل با رعایت دقیق الگوی تاریخی آن اقدام کند.
وی همچنین در خصوص اعتبار تخصیص یافته به این پروژه گفت: برای حفاظت و مرمت میل مبلغ ۸۰۰ میلیون ریال از محل اعتبارات استانی به صورت پیمانی لحاظ شده است.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان کردکوی یادآور شد: ساماندهی سنگ فرش پلکان و محوطه پیرامون میل و همچنین مرمت کف آجری بنا از دیگر برنامه‌های مرمتی میل رادکان است.
گفتنی است بنا شدن میل رادکان بر روی صخره‌ای طبیعی موجب شده که این اثر بیشتر در معرض آسیب قرار گیرد لذا مسئولام ذیربط باید تمهیدات ویژه‌ای برای حفاظت و نگهداری هرچه بیشتر این اثر ناب تاریخی سرزمین گرگان اتخاذ کنند.