پل آجری آق قلا

معرفی پل آجری آق قلا

پل ها از گذشته همچون یک گونۀ معماری، همواره به عنوان عامل ارتباطی وجود داشته اند و برای موارد مختلفی به کار برده می شدند.

پل هایی که در ایران ساخته می شدند، کارکرد های اساسی و گاه متفاوتی داشتند و می توانستند کارکرد های جانبی مختلف به خود بگیرند، اما نقش عملکردی و کارکرد اصلی پل هم چنان توسعه حرکت بود. عبور و مرور کارکرد اصلی پل ها است،

اما گاهی علاوه بر این عملکرد، در پل های ایرانی ترکیبی از چندین عملکرد نیز به چشم می خورد. یکی از پل هایی که از گذشته در ایران ساخته شده است و برای کاربری عبور و مرور مورد استفاده قرار می گرفته است پل آجری آق قلا نام دارد.

این پل در شهر آق قلا استان گیلان قرار دارد و بر روی رودخانه گرگان رود ساخته شده است.

قدمت این پل به دوران صفویه بر می گردد البته احتمالا برخی از قسمت های آن در دوره های بعد اضافه شده است.

در عکسی که از زمان ناصرالدین شاه از این پل وجود دارد دو مناره در ازراف پل دیده می شود که این حدس را به وجود می آورد که این پل دروازه ورودی به شهر آق قلا بوده است.

این پل مورد مرمت قرار گرفته و در ضمن پلی دیگر در نزدیکی آن ساخته شده است که برای عبور و مرور وسایل نقلیه به کار برده می شود.

این پل که در لیست آثار ملی ایران قرار دارد، به عنوان تنها پل دارای تزئینات آجر كاری برآمده كشور شناخته می شود.

معماری پل آق قلا

در گذشته برای ساخت پل ها از اصول و روش های معینی استفاده می کردند و بیشتر پل هایی که از قدیم در ایران وجود دارند از بسیاری بخش های شبیه به هم تشکیل می شوند.

تنها تفاوت آنها در شکل ظاهری و عناصر تزئینی آنها مشاهده می شود.

المان های موجود در پل های تاریخی ایران شامل موج شكن یا آب برها، پایه پل ها، كانه یا كنو، پی سازی یا شالوده ریزی، طاق دهانه، جان پناه و كتيبه ها می شود.

البته همه پل ها کلیه این بخش ها را در خود ندارند بلکه برخی تنها از بخش های اصلی تشکیل می شوند.

پل تاریخی آق قلا طولی برابر با 70 متر دارد، عرض آن نیز به 30 متر می رسد و ارتفاع از روی آب رودخانه حدود 14 متر است.

این پل از چهار دهانه با طاق جناغی تشکیل شده است که دارای تزئینات آجر کاری خفته راست نیز هستند.

از دیگر بخش های این سازه می توان به آب بر یا موج شکن ها اشاره کرد، که در جهت شرقی که مخالف جریان آب است به صورت مثلثی و در جهت دیگر به صورت نیم دایره ساخته شده اند.

این پل در دو بخش انتهایی خود دارایی شیبی است که جهت باقی نماندن آب باران و کاهش فشار بر پایه های پل، آن را به این صورت طراحی کرده اند.

این پل جان پناهایی نیز داشت که زمان مرمت پل با سیمان پر شده اند. در بالای تعدادی از پشتیبان های پل ، قاب های مستطیل شکلی تعبیه شده که امروزه دو عدد از آنها باقی است.