طنین خشکسالی در گلستان؛ سدها در حسرت آب هستند
افت ۲۵ درصدی بارش نزولات آسمانی در سال آبی جاری، علاوه بر کاهش محسوس ذخیره آب در سازه‌های آبی گلستان تلنگری برای آمادگی بیش از پیش مردم و مسؤولان برای مواجهه چندباره با غول خشکسالی است.
کاهش نزولات آسمانی و تشدید محدودیت‌ها در دسترسی به منابع آب سطحی و زیرسطحی و یا به زبان ساده‌تر خشکسالی موضوعی است که در سالیان اخیر بخش زیادی از پهنه سرزمینی کشور را به خود درگیر کرده و این فراگیری به استان سرسبز گلستان هم رسیده است.خشکسالی، پیامدها و تبعات متعددی در حوزه بهداشت، سلامت، صنعت و البته کشاورزی با خود به همراه دارد که با توجه به جایگاه حوزه کشاورزی در استان گلستان، تبعات ناشی از مواجهه با این غول اقلیمی در دیار هیرکان بیشتر از سایر مناطق کشور است زیرا این استان با دارا بودن بیش از نیم میلیون هکتار اراضی زراعی، یکی از قطب‌های اصلی کشاورزی و باغداری در کشور محسوب می‌شود. ارتباط مستقیم بارندگی با رونق اقتصادی در حوزه کشاورزی امری آشکار و مبرهن است. یعنی اگر پدیده خشکسالی، همانند چند سال گذشته، مجددا حادث شود معیشت و اقتصاد ده‌ها هزار خانوار گلستانی مختل خواهد شد.براساس مشاهدات عینی و البته استناد به آمارهای نهادهای رسمی، این رخداد تلخ اقلیمی در سال جاری در استان گلستان در حال وقوع است؛ کاهش ۲۵ درصدی بارش باران و به حداقل رسیدن ذخیره و انباشت آب در سازه‌های آبی این استان دلیل روشنی از گرفتاری دیار هیرکان در چنبره خشکسالی است.
تغییر اقلیم
در چند سال گذشته هم پدیده شوم خشکسالی خسارت‌های متعددی را در بخش کشاورزی گلستان به بار آورده بود تا جایی که در سال ۱۴۰۱ حدود ۱۵۰ هزار هکتار از مزارع آبی و دیم این استان دچار بد سبزی شده و یا رشد محصول در آن ثبت نشده بود.هرچند چالش‌های مرتبط با تغییر اقلیم با راهکارهای کوتاه مدت برطرف نمی‌شود اما راهکارهایی مانند تغییر الگوی کشت، کشت گیاهان مقاوم به خشکسالی، مدیریت صحیح آبیاری و بهره گیری از روش‌های نوین آبیاری می‌تواند تبعات آن را کاهش دهد.بروز و ظهور خشکسالی در چند ماهه اخیر، به طرق مختلف نمایان بوده که یکی از این شواهد، افت محسوس ذخیره آبی در سدهای گلستان است که موجب نگرانی زارعان و کشاورزان شده است و باید از سوی متولیان امر به آن توجه بیشتری شود.
افت ۲۵ درصدی بارش‌ها نسبت به سال گذشته
معاون اداره کل هواشناسی استان گلستان در این خصوص به خبرنگار فارس گفت: میزان بارش متوسط باران از ابتدای فصل آبی سال جاری تاکنون حدود ۱۱۳ میلی‌متر بوده که در قیاس با سال گذشته ۲۵ درصد و در مقایسه با سال‌های نرمال تا پنج درصد کاهش داشته است.محمد کردجزی افزود: متوسط دمای ثبت شده در فصل جاری ۱۷.۷ بوده که نسبت به سال‌های نرمال تغییری نداشته اما نسبت به سال گذشته ۲ درجه کاهش دما ثبت شده است.وی ادامه داد: شرایط بارش و دما در سال گذشته متفاوت با سال جاری بوده است، سال گذشته، پاییزی گرم و تر داشته‌ایم اما امسال پاییز خنک‌تر و افت بارش داریم.معاون اداره کل هواشناسی گلستان، یکی از دلایل کاهش ذخیره آب در پشت سدها و تالاب‌های استان گلستان را کاهشی نزولات آسمانی در چند ماهه اخیر عنوان کرد.وی ادامه داد: متوسط میزان بارش‌ها، در چهار ماهه نخست سال آبی گذشته بین ۱۴۰ تا ۱۵۰ میلی‌متر و بسیار فراتر از حد نرمال بود.
۸۴ درصد ظرفیت سدهای گلستان خالی است
مدیر بهره‌برداری و نگهداری از تاسیسات آبی شرکت آب منطقه‌ای گلستان در این خصوص به خبرنگار فارس گفت: امسال شاهد بارش‌های نرمال در گلستان بودیم و افت بارشی محسوسی نسبت به سال‌های نرمال نداشتیم. موسی برزگر افزود: علی‌رغم بارش نرمال در سطح استان، به دلیل کاهش آبدهی رودخانه‌ها، در حال حاضر که در اواخر فصل پاییز قرار داریم، تنها ۱۶ درصد ظرفیت سدهای گلستان آب دارد که نشان دهنده وضعیت هیدرولوژیکی خشک استان است.وی بیان کرد: از ابتدای سال آبی تاکنون فقط ۱۶ درصد حجم سدهای استان آبگیری شده است.مدیر بهره‌برداری و نگهداری از تاسیسات آبی شرکت آب منطقه‌ای گلستان اضافه کرد: سال آبی گذشته هم وضعیت مشابهی داشتیم به نحوی که میزان آبگیری سدهای استان حدود ۱۷ درصد بوده است.طبق گفته وی در حال حاضر حجم آب ذخیره شده در سدهای استان ۳۹ میلیون مترمکعب است.
توجه به شرایط خاص اقتصادی استان گلستان و وابستگی بیش از ۵۰ درصدی خانوارهای این دیار به فعالیت‌های مرتبط با کشت و زرع، چاره‌اندیشی برای گذر از دوره خشکسالی را امری ضروری کرده است.امید است تا مدیران مرتبط در حوزه کشاورزی و تامین منابع آب، راهکاری مطمئن فراروی زارعان گلستانی قرار دهند تا از این برهه حساس با کمترین خسارت عبور کنند.