ولیک، زالزالک، زغال اخته، آلو، کندس، زرشک تنها بخشی از میوههای جنگل هیرکانی گلستان در فصل پاییز بوده که علاوه بر داشتن مزه‌های ترش و شیرین و ملس بی‌نظیر دارای فوائد درمانی و سلامتی پرشماری هستند.
استان گلستان به سبب داشتن صدها هزار هکتار مناطق جنگلی از تنوع بسیاری در گونه‌های درختی و درختچهای برخوردار است.درختان و درختچه‌هایی که میوههای پاییزی رنگارنگ و خوشمزه آن برای بومیان و مسافران جذاب و دلفریب است و شاید در کمتر استانی در کشور، این طیف گسترده از میوه های جنگلی را شاهد باشیم.با فرارسیدن فصل پاییز آذین‌بندی جنگل‌های هیرکانی با برگ‌های رنگارنگ آغاز می‌شود. همزمان با خزان برگ‌ها، میوههای جنگلی هم از مهرماه شروع به رسیدن کرده و در آبان و آذرماه کاملا رسیده می‌شوند.
میوه های پاییزی
ولیک، زالزالک، زغال اخته، آلو( هَلی)، ازگیل جنگلی (کُندِس) و زرشک از جمله میوههای پاییزی در جنگل‌های هیرکانی گلستان هستند که هر یک طرفداران پرشماری دارند.البته در استفاده از این میوههای دل‌نشین رعایت برخی باید‌ها ضروری است.حضور غیرمتعارف و پرتکرار مردم در رویشگاه این درختان و درختچه‌های هیرکانی، ممکن است پیامدهای نامطلوبی را هم به همراه داشته باشد که از آن جمله می توان به از بین رفتن و یا کمیاب شدن میوه.های مورد علاقه وحوش جنگل اشاره کرد زیرا برخی از این میوه‌ها مانند ولیک کندس و زرشک جزو غذای برخی حیوانات مانند خرس مرال و گراز هستند.
لزوم برداشت درست
رویکرد نادرست برداشت بیش از اندازه این میوه ها می‌تواند مقوله زادآوری درختان و درختچه‌ها را تحت تاثیر غلط دهد.حضور گسترده مردم زمینه‌ساز شکستن تنه و شاخه این فلور‌های پرثمر شده و حتی می‌تواند بستر وقوع حریق را در بوم‌سازگان‌های هیرکانی فراهم کند؛ موضوعی که وقوع هر کدام می تواند خسارتی جبران ناپذیر تلقی شود.با همه این مباحث، برداشت درست و متعارف این میوه ها محاسن بسیاری برای سلامتي دارد که به تعدادی از آن‌ها می‌پردازیم.
آلوی جنگلی (هَلی)
آلوی جنگلی از جمله میوه های پرطرفدار جنگل‌های هیرکانی گلستان است که فواید بسیاری برای آن ذکر شده است. درختچه آلوی جنگلی یا به زبان محلی (هلی) در مناطق میان‌بند گلستان رشد می‌کند و برداشت و چیدن آن اندکی سخت‌تر از سایر میوه های جنگلی واقع در پایین دست جنگل‌های هیرکانی است.آلوی جنگلی، غنی از ویتامین C، اسید مالیک و اسید سیتریک است و مصرف زیاد آن باعث نفخ معده می‌شود.برخی گیاه‌شناسان معتقد هستند مصرف آلوی جنگلی برای بهبود طعم دهان مفید است. از خواص دیگر این میوه، خاصیت مسهل بودن آن است.همچنین اثرات منحصر به فرد آن شامل کاهش فشار و چربی خون، حذف رسوبات از خون و تنظیم عملکرد معده‌ای-روده‌ای است.
آلو جنگلی – هلی
ازگیل وحشی (کندس)
ازگیل وحشی یکی دیگر از میوههای پرطرفدار پاییزی در جنگل‌های شمال و البته گلستان است که در زبان محلی به آن ازگیل کوهی، کندس، کندوس، کونوس می‌گویند.یکی از مهم‌ترين فواید کندوس (کندس) وجود آنتی اکسیدان بالا در آن است که عملاً در برابر رادیکال‌های آزاد مقاومت کرده و بدن را در برابر سرطان محافظت می‌کند و همچنین برای کمک به درمان بیماری‌های آب مروارید و دیابت بسیار مفید است.در کنار فواید فوق که به صورت مستقیم در میوه کندوس وجود دارد، از برگ و دم‌نوش آن برای بهبود آنژین و سرفه استفاده می‌شود و فعالیت کلیه را بهبود داده و ادرارآور است.بومی‌های گلستان این میوه را می‌جوشانند و آب آن را از صافی رد کرده و آن را روی اجاق می‌گذارند تا سفت شود و به آن در زبان محلی کندس او می‌گویند که در فصل تابستان آن را به صورت شربت مصرف می‌کنند.
میوه ازگیل وحشی کندس
زغال اخته
زغال اخته یکی دیگر از میوه مفید پاییزی در جنگل‌های گلستان است که در حدفاصل مناطق جنگلی با مناطق کوهستانی رشد و نمو می‌کند.میوه درختچه زغال اخته، در درمان اسهال و زخم‌ها نقش چشمگیری دارد، همچنین ضد سرطان بوده و مفید برای از بین بردن قارچ‌های پوستی است.زغال اخته یک منبع غنی از ویتامین C است که در درمان سرماخوردگی و آنفلوآنزا بسیار موثر است، این میوه یک سم‌زدای بدن به شمار می‌رود.
میوه زغال اخته
زالزالک
زالزالک از جمله میوههای پرطرفدار در جنگل‌های گلستان است که فراوانی نسبتا کمتری نسبت به آلوی جنگلی و کندس دارد.مصرف زالزالک موجب تقویت قلب می‌شود و در درمان نارسایی قلب و درد قفسه سینه بسیار مفید است، همچنین استفاده از این میوه موجب کاهش اضطراب می‌شود.مصرف زالزالک موجب درمان مشکلات گوارشی و درد معده می‌شود و این میوه در کاهش فشار خون، تری‌گلیسیرید و کلسترول نقش موثری ایفا می‌کند.استفاده از این میوه سبب تقویت سلامت و جریان خون می‌شود، همچنین مصرف آن برای سلامت قلب، فشار خون و موها مفید است.
میوه زالزالک
ولیک
ولیک درختچهای و از خانواده خانواده گل سرخ است. ولیک، جایگاهی ویژه در کودکی فرزندان سرزمین شمالی دارد، میوه‌ای غالب به رنگ تیره اما کوچک و اندکی ترش مزه که در پیاده‌روی‌ها و یا بازی در جنگل به راحتی می‌توان آن را مشاهده کرد.میوه ولیک را سرشار از ویتامین C، ملین، مقوی معده و بازکننده گرفتگی‌ها و محرک می‌د‌انند.حکمای طب سنتی ایران، ولیک را از نظر طبیعت سرد و خشک می‌د‌انند و از پوست درخت به عنوان تب‌بر استفاده می‌کنند.به طور کلی، د‌م کرده گل‌های ولیک و یا گرد گل خشک شده آن به مقد‌ار پنج تا هشت گرم در روز برای ضعف قلب، آنژین، ورم آئورت، اختلالات عصبی از جمله نگرانی، بی‌خوابی، سرگیجه، احساس صد‌ا در گوش و نظایر آن مفید است
میوه ولیک
زرشک
زرشک از جمله دیگر میوههای جنگلی در استان گلستان محسوب می‌شود که در اوایل فصل پاییز قابل برداشت است.درخت زرشک در سرحدات جنگل‌های هیرکانی با مناطق کوهستانی رشد و نمو می‌کند. زرشک از جمله میوه های دارویی است که استفاده از آن برای درمان بیماری‌های مختلف قدمت تاریخی دارد.علاوه بر میوه، ریشه، پوست، ساقه و برگ این گیاه برای درمان بیماری‌های یرقان، اسهال، تب‌های صفراوی، خونریزی لثه مورد استفاده قرار می‌گیرد.به گزارش خبرنگار فارس برداشت اصولی و متعارف از میوههای جنگلی علاوه بر امکان درآمدزایی برای جوامع پیرامونی حاشیه جنگل‌های هیرکانی می‌تواند نقش موثری در بهبود سلامت مردم و توجه بیش از پیش به طب سنتی داشته باشد.
