سوداگران خواهان کاهش بافت تاریخی گرگان ۱۵۶ هکتار به ۵۰ هکتار هستند
به گزارش میراث باشی؛ فعالان میراث‌فرهنگی استان گلستان خبر می‌دهند در سفر اخیر سیدرضا صالحی امیری وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اتفاق شائبه‌برانگیزی رخ داده است.
تمام سوداگران ساخت و ساز هنگام بازدید وزیر در روز جمعه از گرگان، کاملا حساب‌شده و از پیش تعیین شده خود را به وزیر می‌رسانند و خواهان کوچک‌سازی بافت تاریخی گرگان و ضوابط حریم ارتفاعی‌می‌شوند.
متاسفانه در دیدار وزیر با این افراد صحبت از بازنگری ۱۵۶ هکتار بافت ثبت ملی گرگان به میان آمده است و شایعات تا اینجا پیش‌رفته که قرار است بافت تاریخی به ۵۰ هکتار تقلیل یابد. و صحبت از این است که وزیر قول داده سه ماهه طرح بافت تاریخی گرگان بازنگری شود.
بافت تاریخی گرگان سومین بافت باارزش و دارای سبک معماری پس از اصفهان و یزد بوده است.
گرگان به شهربام‌های سفالی و قرمز رنگ، و شهر تکیه‌ها و پاتوق‌ها( در هر محله در ایام محرم طوق‌هایی بسته می‌شود) شهره است.
دیوارها و جرزها آجری و رج به رج کنار هم چیده شده شمایلی متفاوت از شهر گرگان، عناصر و فضاهای شهری آن همچون مساجد و معابر داده است. ۸۰۰ بنای تاریخی در محدوده بافت تاریخی وجود دارد.
وزیر در حالی قول بازنگری طرح را داده است که حتی نمی‌داند پشت پرده چه خبر است و منافع چه کسانی از داخل اداره‌کل میراث استان گلستان تا سوداگران ساخت و ساز به این بازنگری وابسته است! و نمی‌داند در طول سالیان کارشناسان و دوستداران حفظ بافت تاریخی گرگان چه مشقاتی را متحمل شده‌اند؟!!؟
کارشناسان میراث‌فرهنگی گرگان با جنگ و جدال فراوان با صاحبان قدرت طرحی را تهیه کردند که این طرح تقریبا برای مردم جا افتاده است. سال ۹۷ قراردادی برای حفظ بافت تاریخی گرگان بسته شده و سال ۹۹ این طرح از سوی شورای راهبردی میراث فرهنگی تصویب شده و در سال ۱۴۰۰ از سوی میراث فرهنگی هم ابلاغ شده است. حتی با وجود خط و نشان کشیدن شهرداری، سال ۱۴۰۲ مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی در راستای حفظ بافت صادر شده و در سال ۱۴۰۳ این مصوبه از سوی استانداری ابلاغ شده است.
بساز و بفروش‌ها و بازیگران سود و سودا اینک در بافت تاریخی به دنبال مطامع خود می‌گردند. آنها به مردم عادی می‌گویند ملک شما دارای ارزش فراوان است و تعداد طبقاتی که میراث فرهنگی مجاز به ساخت می‌داند به صرفه نیست.
از سویی مدیران در تمام سطوح مدیریت میراث‌فرهنگی، شهرداری و راه و شهرسازی به دلیل عدم شناخت و نداشتن تخصص نمی‌توانند فشارهای بازاری را تحمل کنند و از سویی چون دغدغه‌ای جز حفظ صندلی منصب ندارند هرگز هم به دنبال راهکارهای تشویقی و بسته‌های حمایتی نمی‌روند، از وظایفشان کوتاه می‌آیند و خواستار بازنگری طرح می‌شوند.
در لایه‌بندی نخستین بافت تاریخی گرگان در محدوده مرکزی مجوز ۸ متر ارتفاع( هم‌کف و طبقه اول)، در لایه دوم ۱۱ متر تا ۱۳ ارتفاع( سه طبقه روی کف) و لایه سوم ۱۵ متر ارتفاع در نظر گرفته شده است.
سوداگران دقیقا دست روی لایه مرکزی و لایه بعدی بافت گذاشته‌اند، و جالب این که در حالی که کارشناسان و متخصصان دقیقا نمی‌دانستند وزیر چه ساعتی از بافت دیدن می‌کند این گروه خود را به وزیر و استاندار رساندند. چه کسانی از داخل میراث به این افراد اطلاع داده‌اند؟!
طرح تفصیلی کاربری‌ها، معابر، عدم تعریض معابر و پلاک به پلاک ضابطه را مشخص می‌کند.اما گرگان طرح ویژه دارد. سال‌ها پیش راه و شهرسازی برای بافت‌های تاریخی به نام بافت فرسوده طرح تهیه کرد از جمله گرگان که به کلیه معابر بافت تاریخی اجازه تعریض می‌داد و از روی بناهای تاریخی هم رد می‌شد!!!
سال ۹۰ طرح بازنگری آن طرح از سوی شرکت مشاوره‌ای اجرا شد که آن هم اشکالات زیادی داشت و بافت تاریخی را به خطر می‌انداخت.برای رفع این بلایا و پس از جدال‌های فراوان کارشناسان همت کردند و توانستند این طرح را پیش از این که بافت را ببلعد در سال ۹۶ لغو کنند. آنها سریعا بودجه گرفتند.طرح بعدی به صورت ضرب‌العجلی تهیه شد، هرچند شهرداری این طرح را نپذیرفت اما پس از طی مسیرهای قانونی در سال ۱۴۰۳ این طرح به استانداری ابلاغ شده و لازم‌الاجرا است.
به گزارش میراث‌باشی؛ بازارهای قدیمی همچون بازار نعلبندان و بازار قیطریه (بازارچه میدان)، بقعه‌های تاریخی همچون «امامزاده ۹ تن»، «امام زاده اسحاق»، «قدمگاه امام حسن عسگری»، «امامزاده بی‌بی حور و بی‌بی نور» ،کوچه‌های آشتی کنان همگی نشان از زیبایی و بکری این بافت دارند.
بافت تاریخی شاید یک تکه باقی مانده از معماری قدیم یک شهر باشد اما در گرگان چنین نیست.هنوز عناصر گذشته حفظ شده است. یعنی بافت تاریخی گرگان در هر مرکز محله همچنان حمام، آب انبار، مسجد، تکیه،مدرسه، بازار، خانه‌های مسکونی را دارا است و همه اجزای یک شهر هنوز در آن پابرجاست . شاید برخی از عناصر عمومی متروکه باشند اما همچنان سازه‌های آن برقرار است.
بنابراین بافت تاریخی گرگان خیلی فراتر از یک بافت شهری است.یک شهر باقی‌مانده و زنده و فعال است و مردم همچنان در خانه‌های قاجاری زندگی می‌کنند و پر رفت و آمد است.در ایام محرم همه اهالی شهر خود را به این بافت می‌رسانند.
بیشتر خانه‌های مسکونی بافت تاریخی متعلق به دوره قاجار و پهلوی است. این در حالی است که لایه‌های دوره ساسانی هم زیر بافت تاریخی شهر گرگان وجود دارد همچنان که بناهای دوره سلجوقی و صفوی هم در بافت به چشم می‌خورد مثلا مدرسه عمادیه متعلق به دوره صفویه، مسجد جامع و امامزاده نور متعلق به دوره سلجوقی است.